Slaapproblemen

Klachten

Als je slaapproblemen hebt, is je slaappatroon verstoord. Je slaapt moeilijk in, je wordt vaak wakker tijdens de slaap, je slaapt niet voldoende lang of diep. Aanhoudende slaapproblemen zullen een invloed hebben op je functioneren overdag. Je zal je bijvoorbeeld minder goed kunnen concentreren op je werk/school of tijdens je bezigheden, je kan moe, slaperig en/of prikkelbaar zijn. In ernstige gevallen kan hierdoor het besturen van toestellen en/of voertuigen gevaarlijk worden.

Oorzaken

Slaapproblemen kunnen ontstaan door je levensstijl: stress, spanning of zorgen, veel koffie drinken, laat (zwaar) eten, ploegenwerk, verre reizen met jetlags, middelengebruik (zowel drugs, alcohol als medicatiegebruik).

Daarnaast kunnen ook lichamelijke klachten zoals jeuk, pijn, een verkoudheid, vaak moeten plassen, opvliegers, zuurbranden, … zorgen voor slaapproblemen.

Tenslotte kunnen ook specifieke slaapaandoeningen zoals slaapapneu waarbij je ademhaling soms stopt tijdens je slaap, narcolepsie waarbij je overdag in slaap valt, rusteloze benen of psychische klachten zoals angst of depressie leiden tot slaapproblemen.

Wanneer je ouder wordt, verandert je slaappatroon. Dit is normaal maar kan soms ook aanleiding geven tot ongemakken.

Wanneer zeker naar de dokter?

Wanneer je voelt dat je slaapprobleem je dagelijks functioneren beïnvloedt.

Behandeling

Het is belangrijk om eerst uit te zoeken hoe het komt dat je niet goed (meer) kan slapen. Wanneer er geen medische oorzaak is dan ben je meestal het beste geholpen met enkele levensstijlaanpassingen en/of gedragstherapie in plaats van medicatie. Vermijd alcohol en cafeïne in de uren voor je gaat slapen, zorg ervoor dat je slaapkamer goed verduisterd en fris is, probeer te ontspannen voor je gaat slapen, vermijd blauw licht (LED-schermen, smartphones, tablets, … ) voor je gaat slapen, sta op een vast uur op. Lichaamsbeweging kan een positieve invloed hebben op de slaap maar te zware inspanningen ’s avonds zoals intensief sporten maar ook vergaderen etc. kunnen juist weer een negatieve invloed hebben.

Soms kan medicatie voorgeschreven worden. Hierbij gaat de arts altijd een afweging maken tussen de voordelen van een iets langere of diepere slaap versus mogelijke ongewenste effecten en afhankelijkheid. Een slaapmiddel (hypnoticum) geeft snel gewenning en mag maar kort gebruikt worden. We spreken hier dan van enkele dagen tot 1 week.

• Benzodiazepines (alprazolam, bromazepam, brotizolam, clobazam, clonazepam, clorazepaat, clotiazepam, diazepam, ethylloflazepaat, flunitrazepam, flurazepam, loprazolam, lorazepam, lormetazepam, midazolam, nitrazepam, nordazepam, oxazepam, prazepam en triazolam).
• Z-producten (zolpidem en zopiclon)
• Melatonine kan ook voorgeschreven worden.
• Valeriaan of combinaties van verschillende planten zoals valeriaan met melissa officinalis of passiflora incarnata kunnen ook gebruikt worden. Daarnaast bestaan er ook geneesmiddelen op basis van andere planten zoals crataegus monogyna/laevigata, lavandula angustifolia, rhodiola rosea en passiflora incarnata.

Sommige sederende antidepressiva (trazodon, mianserine en mirtazapine), antipsychotica en H1-antihistaminica kunnen ook gebruikt worden in uitzonderlijke gevallen bij slapeloosheid.

Kinderen

Gebruik nooit geneesmiddelen tegen slaapproblemen bij je kind zonder advies van je arts of apotheker.

Ga na of er geen bepaalde factoren zoals te lang tv kijken, met de smartphone, ipad bezig zijn of te laat gaan slapen, te zware inspanningen voor het slapengaan (zoals sport of lang leren voor een toets of examen) aan de basis van de slaapproblemen liggen. Bespreek ook met je kind of het zich goed voelt, sommige situaties zoals perfectionisme, pesten, het overlijden van iemand in de familie of bijvoorbeeld een scheiding kunnen ook een impact hebben op je kind waardoor je kind slechter kan slapen.

Zwangerschap en borstvoeding

Wanneer je zwanger bent is het mogelijk dat je minder goed slaapt terwijl je vaak net meer slaap nodig hebt. Door de groeiende buik maar ook de hormonale en andere veranderingen in je lichaam. Neem voldoende rust. Wanneer je niet goed kan slapen door zuurbranden of misselijkheid, kan je door het aanpassen van enkele levensgewoonten vaak al verlichting krijgen. Beperk koffie, eet lichte, vetarme maaltijden, vermijd voedsel waarvan je klachten krijgt zoals kruiden, ui, frisdrank etc., plaats eventueel het hoofdeinde van je bed wat hoger. De meeste geneesmiddelen tegen slaapproblemen zijn af te raden tijdens de zwangerschap. Bespreek steeds alle medicatiegebruik met je arts en apotheker. Soms kan het toch noodzakelijk zijn om medicatie te gebruiken en dan zal je arts de beste keuze maken voor jouw specifieke situatie.

Ook tijdens de borstvoeding is het belangrijk dat een arts jouw situatie bekijkt en een keuze maakt samen met jou in het belang van jouw gezondheid en dat van je kindje.

Veelgestelde vragen (FAQ)

© APB 2024 Verantwoordelijke uitgever: Nicolas Echement